Với tình trạng ô nhiễm như hiện nay thì ô nhiễm môi trường không còn là vấn đề riêng của một quốc gia nào. Vậy ô nhiễm môi trường là gì? Nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường và hậu quả của ô nhiễm môi trường là gì? Cùng chuyên mục Môi trường và cộng đồng tìm hiểu nhé!
Ô nhiễm môi trường là gì?
Trước khi tìm hiểu ô nhiễm môi trường là gì chúng ta phải hiểu về khái niệm môi trường. Theo Điều 1, Luật Bảo vệ môi trường của Việt Nam quy ước:
Môi trường là tất cả các yếu tố tự nhiên và vật chất nhân tạo. 2 yếu tố này có quan hệ mật thiết với nhau và bao quanh con người. Chúng có ảnh hưởng đến đời sống, sự tồn tại và phát triển của con người cũng như thiên nhiên.
Vậy ô nhiễm môi trường là gì? Ô nhiễm môi trường là hiện tượng môi trường bị thay đổi. Theo đó, các yếu tố có tính chất vật lý, sinh học, hoá học của môi trường bị thay đổi hay còn gọi là “bị làm bẩn”. Sự thay đổi này gây ảnh hưởng đến sức khoẻ con người cũng như các sinh vật khác.
Các dạng ô nhiễm môi trường
Theo Litter, it costs you, có 3 dạng ô nhiễm môi trường chính:
- Ô nhiễm nước
Ô nhiễm nước là sự biến đổi theo hướng tiêu cực trong môi trường nước. Cụ thể, trong môi trường nước sẽ xuất hiện các chất lạ ở dạng lỏng hoặc rắn. Sự biến đổi này khiến nguồn nước trở thành chất độc hại đối với con người và động vật. Không những vậy nó còn làm giảm sự đa dạng sinh học trong môi trường. Trong 3 dạng ô nhiễm, ô nhiễm môi trường nước được đánh giá là có tốc độ lan truyền và quy mô ảnh hưởng lớn nhất.
- Ô nhiễm đất
Ô nhiễm đất là sự thay đổi vượt ngưỡng cho phép của các nhân tố sinh thái trong môi trường đất.
Môi trường đất là nơi cư ngụ của con người và nhiều giống động vật. Với nhịp độ gia tăng dân số và sự phát triển của đô thị hoá khiến diện tích đất ngày càng bị thu hẹp, thậm chí là suy thoái. Điều này thực sự là đáng lo ngại.
- Ô nhiễm không khí
Ô nhiễm không khí là sự góp mặt của một chất lạ hoặc sự thay đổi thành phần không khí. Điều này khiến không khí có mùi khó chịu, không sạch sẽ, làm giảm khả năng quan sát do bụi.
Hiện nay, ô nhiễm không khí là vấn đề nóng bỏng của cả thế giới. Ô nhiễm không khí tạo sự ngột ngạt, “sương mù”, thậm chí là gây bệnh cho con người…
Nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường
Có rất nhiều nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường nhưng có lẽ tác động nhiều nhất là do hoạt động của con người gây ra. Ngoài ra, ô nhiễm môi trường cũng có thể xảy ra do tác động của tự nhiên. Cụ thể như sau:
- Do chất thải từ nhà máy, khu công nghiệp
Theo đó, các nhà máy, xí nghiệp thải ra môi trường những chất thải chưa qua xử lý. Nếu không xử lý nước thải trước khi thải ra môi trường sẽ khiến khiến môi trường nước bị ô nhiễm trầm trọng.
Ngoài ra, tại các nhà máy sử dụng các nhiên liệu hoá thạch làm chất đốt đã tạo các khí CO2, CO , N0x, SO2… Các khí thải này cũng gây ô nhiễm không khí trầm trọng, thậm chí là gây nên hiệu ứng nhà kính.
Có rất nhiều nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường
- Do chất độc hại, hoá chất bảo vệ thực vật
Đó là các loại thuốc trừ sâu, phân bón hoá học dư thừa do người dân sử dụng không hết vứt lung tung, bừa bãi. Các chất thải này sẽ ngấm dần vào nguồn nước ngầm dưới lòng đất, ao hồ… Điều này không chỉ làm ô nhiễm đất mà còn ô nhiễm nước ngầm. Thậm chí, những chất độc hại này còn có thể bị đưa ra biển gây nên hiện tượng “thuỷ triều đỏ”…
- Do chất thải rắn
Trong quá trình phát triển đất nước, nhiều cơ sở đã ra đời nhằm phục vụ nhu cầu ngày càng cao của con người. Điều này dẫn tới sự gia tăng của các chất thải rắn.
Nguồn gốc chất thải rắn có thể đến từ sinh hoạt, từ khu công nghiệp hay cơ sở y tế. Các chất thải này không được xử lý trước khi thải ra môi trường và tích tụ lâu dài trong môi trường. Điều này gây ô nhiễm không khí, ô nhiễm nước, ô nhiễm nước ngầm, ô nhiễm đất. Đồng thời còn gây ảnh hưởng đến hệ sinh thái và sức khoẻ con người.
- Do khói bụi
Có thể nói đây là nguyên nhân chính dẫ đến tình trạng ô nhiễm không khí. Tình trạng này thường xảy ra tại các thành phố lớn, mật độ xe đông đúc…
- Thiếu sót trong khâu quản lý
Việc tình trạng ô nhiễm xảy ra thì không thể thiếu trách nhiệm từ phía các cơ quan chức năng. Cụ thể, chất lượng và hiệu quả của các công nghệ môi trường chưa cao.
Hậu quả của ô nhiễm môi trường
Đối với sức khoẻ con người
- Ảnh hưởng của ô nhiễm không khí đối với sức khoẻ con người
Ô nhiễm không khí có ảnh hưởng khá lớn đến hệ hô hấp của cả con người. Khí thải từ các phương tiện giao thông gây hại rất nhiều cho phổi. Ngoài ra, bụi mịn là yếu tố gây ô nhiễm nguy hiểm nhất vì nó tồn tại khá lâu trong không khí và phát tán rất xa. Do kích thước khá nhỏ, nếu xâm nhập sâu vào phổi, máu sẽ gây nên các bệnh hô hấp, vô sinh…
Ô nhiễm không khí còn khiến con người bị chóng mặt, đau đầu, tim mạch… Đối tượng bị ảnh hưởng nhiều nhất là người cao tuổi, phụ nữ mang thai, người đang mang bệnh, trẻ em dưới 15 tuổi… Từng nhóm đối tượng sẽ bị ảnh hưởng khác nhau tuỳ tình trạng sức khoẻ và mức độ ô nhiễm.
Ngoài ra, sóng nhiệt hay tiếng ồn cũng gây ra những tác hại nhất định đối với con người. Tiếng ồn ngoài khả năng gây thương tích đối với tai mà còn gây đau đầu, stress, dễ bị căng thẳng thần kinh…
Bên cạnh đó, biến đổi khí hậu khiến cho nhiệt độ tăng giảm bất thường có chiều hướng gia tăng. Điều này khiến gây ra các bệnh như đột quỵ nhiệt, chuột rụt do nhiệt hoặc thậm chí là tử vong.
Hậu quả của ô nhiễm môi trường
- Ảnh hưởng của ô nhiễm nước đối với sức khoẻ con người
Ảnh hưởng của ô nhiễm nước đến sức khoẻ con người thông qua 2 con đường. Thứ nhất, ăn/ uống phải nước ô nhiễm hoặc thực vật, động vật được nuôi trồng trong môi trường ô nhiễm. Thứ hai, do tiếp xúc trực tiếp với môi trường nước bị ô nhiễm.
Các bệnh gây ra cho ô nhiễm nước là tiêu chảy, dịch tả, thương hàn, viêm gan, viêm não, bệnh do muỗi truyền, thiếu máu…
- Ảnh hưởng của ô nhiễm đất đối với sức khoẻ con người
Việc sử dụng hoá dược trong sản xuất nông nghiệp là điều không thể tránh khỏi. Tuy nhiên, nếu không được sử dụng với đúng liều lượng sẽ dẫn đến lượng hoá chất bị dư thừa và ngấm trong đất.
Điều này gây mất cân bằng sinh học giữa đất và cây trồng. Ngoài việc ảnh hưởng đến chất lượng nông sản, ô nhiễm đất còn khiến nông sản bị nhiễm độc. Nếu con người sử dụng những nông sản này sẽ ảnh hưởng đến sức khoẻ rất nhiều.
Các bệnh có thể gây ra khi sử dụng nông sản bị nhiễm độc là gan to, hệ thần kinh, hệ di truyền, giảm chỉ số thông minh ở trẻ em…
Đối với hệ sinh thái
Hệ sinh thái là khu vực các quần thể sinh sống chung và tương tác với nhau. Ô nhiễm môi trường sẽ dẫn tới sự điều tiết của hệ sinh thái bị thay đổi.
Mối đe doạ chính và tác động trực tiếp đối với hệ sinh thái chính là ô nhiễm không khí. Ô nhiễm không khí có thể dẫn tới mưa axit làm huỷ diệt các khu rừng. Mặc dù không dẫn tới tuyệt chủng nhưng việc cây cối bị chết sẽ dẫn tới cấu trúc loài bị giảm.
Đối với môi trường Kinh tế – Xã hội
Theo đó, ô nhiễm môi trường có thể gây ảnh hưởng đối với môi trường kinh tế – xã hội. Cụ thể:
- Gây thiệt hại về kinh tế do nhiều bệnh tật
- Gây thiệt hại về kinh tế do ảnh hưởng đến nông sản và thuỷ sản
- Gây thiệt hại đối với hoạt động du lịch
- Gây thiệt hại về kinh tế do phải cải thiện môi trường
Biện pháp để giảm ô nhiễm môi trường
- Biện pháp để làm giảm ô nhiễm môi trường đầu tiên là ý thức của người dân. Nếu người dân có ý thức vứt rác đúng nơi quy định, không xả rác lung tung thì ô nhiễm môi trường sẽ được giảm đáng kể. Ngoài ra, cần có các chương trình giáo dục, nâng cao nhận thức cho trẻ nhỏ.
- Hạn chế sử dụng chất tẩy rửa để ngừa tắc cống thoát nước. Có thể thay chất tẩy rửa bằng chất vi sinh.
- Hoàn thiện hệ thống pháp luật về bảo vệ và chống ô nhiễm môi trường. Có các chế tài mạnh mẽ để xử phạt.
- Xây dựng hệ thống quản lý môi trường theo tiêu chuẩn quốc tế.
- Thường xuyên thanh tra, kiểm tra, giám sát môi trường.
- Nâng cao chuyên môn, nghiệp vụ đối với đội ngũ phụ trách công tác môi trường
- Đầu tư, trang bị các phương tiện kỹ thuật hiện đại
- Trồng cây, gây rừng
- Chôn lấp và đốt rác thải một cách khoa học
- Sử dụng năng lượng thân thiện với môi trường như gió, mặt trời
Qua đây có thể thấy, môi trường là yếu tố hết sức quan trọng trong đời sống chúng ta. Nếu môi trường bị ô nhiễm nó cũng sẽ gây tác động không nhỏ đến môi trường kinh tế, hệ sinh thái và sức khoẻ của chúng ta. Vì vậy, bảo vệ môi trường là tự bảo vệ chính chúng ta.
Leave a Reply